معاونت غذا و دارو

معمولا ملت‌ها دیدگاه‌های متفاوتی نسبت به مقولۀ امنیت ملی دارند و موضوعات را بسته به اهمیت‌شان دردستور کار سیاسی و امنیتی خود می‌گنجانند. براین اساس، ماهیت تهدیدات و آسیب‌پذیری‌ها نیزدرهرکشور، بسته به موضوع و برحسب زمان فرق می‌کنند. اساساً امنیت ملی به الزاماتی اشاره می‌کند که بقای دولت ملی را از طریق بکارگیری قدرت اقتصادی، ارتش و توان سیاسی و استفاده ازابزاردیپلماسی حفظ نماید.

تاریخ روابط بین کشورها نشان می‌دهد که کشورهای قدرتمند در بیشتر موارد از مواد غذایی به عنوان حربه‌ای سیاسی علیه کشورهای جهان سوم بهره گرفته‌اند. تجربه کشورهای کمتر توسعه‌یافته حاکی از این است که وابستگی آنها به واردات مواد غذایی از کشورهای توسعه‌یافته‌تر باعث ضربه‌پذیری سیاسی‌شان شده و امنیت ملی‌شان همواره از این محل در معرض تهدید بوده است. درواقع امنیت غذایی سنگ‌بنای یک جامعه توسعه‌یافته و عنصر اصلی سلامت فکری، روانی و جسمی اعضای آن است. این مهم به ویژه برای کشورهای در حال توسعه‌ای چون ایران مضاعف است. بانک جهانی، امنیت غذایی (Food Security) را «دسترسی همه مردم در تمام اوقات به غذای کافی برای داشتن یک زندگی سالم» تعریف کرده است. این تعریف به سه عنصر «موجود بودن غذا»، «دسترسی به غذا» و «پایداری دردریافت غذای سالم» استوار است.

درصورت ناامنی غذایی بطورمعناداری هنجارها و ارزش‌های انسانی و دینی شدیداً تحلیل خواهد رفت. آموزه‌های دینی و ملی ما نیز صراحتاً براین امر صحه می‌گذارند: «فقرکه از در وارد می‌شود، ایمان از پنجره بیرون می‌رود» و چون نظام سیاسی- اجتماعی کشور بر یک چنین شالوده‌هایی استوار است و هدف، برجسته کردن ارزش های دینی در جامعه و نیز نهادینه کردن آنها در کنش‌های افراد است، لذا ناامنی غذایی تهدیدی بالفعل یا بالقوه علیه ارزش‌های بنیادین نظام نیز خواهد بود.

ناامنی غذایی با تدارک بستر بی‌ثباتی‌ها وعدم تعادل‌های سیاسی و اجتماعی می‌تواند شالوده‌های یک حکومت را فرو ریزد. ناامنی غذایی از یک طرف، وجهۀ بین‌المللی یک نظام سیاسی را تخریب می‌کند و با وابسته کردن آن به خارج باعث ضربه‌پذیری سیاسی‌اش می‌شود و از طرف دیگر، ارزش‌های حیاتی ملی را کاهش می‌دهد و در نتیجه امنیت ملی آن نظام را به مخاطره می‌اندازد. امروزه هیچ کشوری بدون عرضۀ سطح قابل قبولی ازامنیت غذایی، قوی و امن نخواهد بود.

لذا بدون تردید، برخورداری ازغذای کافی وسالم یک حق انسانی است و محروم شدن افراد از آن، به هر دلیلی، در حکم یک جنایت می‌باشد. برنارد شاو، نویسنده مشهور ایرلندی، فقر یا به تعبیری دیگر ناامنی حاد غذایی را بزرگ‌ترین مصیبت‌ها و بدترین جنایات علیه بشریت می‌دانست. بنابراین برای تحقق امنیت غذایی نیاز است برنامه ریزی دقیق ومدیریت اصولی درجهت تولیدبیشترموادغذایی سالم وبا کیفیت وجلوگیری ازفساد وهدررفت موادغذایی صورت گیرد . طبق آخرین گزارش سازمان خواربار وکشاورزی (فائو) اسراف مواد غذایی دردنیا وایران حدود 1.3 میلیون تن از مواد غذایی و کشاورزی تولیدی در جهان هدرمیرودو درایران نیزحدود 35 درصد محصولات تولیدی کشاورزی ازبین میرودکه این محصولات هدررفته غذای 15 میلیون نفراست وحدود 800 میلیون نفر نیزدردنیا شاند. بنابراین با وجود سندچشم اندازافق 1404سازمان غذا وداروکه برارتقای فرهنگ مصرف صحیح غذا درسطح جامعه، بهبودارتباط وهماهنگی مراکز تحقیقاتی، اجرایی وتولیدی در حوزه غذا وتغذیه وپایش وارزشیابی وضعیت تغذیه جامعه تاکید دارد میتوانیم با نظارت بیشتربرتولیدات، صادرات وواردات مواد غذایی براساس ضوابط ودستورالعملها ی سازمان گامهای موثری برای ارتقاء سلامت وتوسعه پایدارکشورعزیزمان ایران برداریم.

مسعود رمضانی پور- کارشناس نظارت بر مواد غذایی معاونت غذا و دارو دانشگاه علوم پزشکی گیلان