معاونت غذا و دارو

یکی ازوظایف مهم دولت ها تامین سلامت آحاد جامعه است که تامین سبد غذایی مطلوب یکی از این اولویت ها است. دولت موظف است به منظور نهادینه کردن مدیریت، سیاست گذاری، ارزش یابی و هماهنگی امنیت غذایی و تغذیه در کشور، سبد غذایی مطلوب را تدوین و اجرایی کند.

براساس قانون برنامه توسعه پنجم، سبد غذایی مطلوب ایرانیان دروزارت بهداشت، درمان وآموزش پزشکی با همکاری دستگاه های مسئول دیگر طراحی و تعریف شده است .

کارشناسان معتقدند، سبد غذایی خانواده باید تامین کننده نیازهای سلولی بدن باشند که این نیازها از طریق حداقل 50 ماده غذایی تامین می شود تا درنتیجه بافت وارگانیسم های سالم و به تبع آن توانایی انجام فعالیت های لازم رابرای یک زندگی سالم ایجاد کنند، این درحالی است که افزایش قیمت مواد غذایی از قبیل گوشت و لبنیات موجب حذف این اقلام از سبد غذایی برخی خانواده ها شده است.آنان می گویند بررسی ها نشان می دهد 40 درصد افراد جامعه دچار بیش خواری و20 درصد نیز به انواع بیماری ها مبتلا هستند و وضعیت تغذیه در هر دو بعد فقر ورفاه اسفبار است .

مسئله تغذیه یا سوء تغذیه و گرسنگی سال هاست که در مجامع جهانی مطرح بوده و هست ولی به مرور زمان این مسئله در پهنه علم و عمل به درجه ای از شفافیت و اهمیت رسید که در سال 1992 سازمان جهانی بهداشت و سازمان خوارباروکشاورزی کنفرانس بین المللی تغذیه رابرگزارنمودند. دراین کنفرانس، امنیت غذا و تغذیه به معنی دسترسی همه مردم در تمام اوقات به غذای کافی به منظور زندگی سالم و فعال تعریف شده است.

 بررسی های متعدد تغذیه ای طی سال های اخیر نشان داده است که کشور ما از یک طرف با کمبودهای تغذیه ای گوناگون از جمله سوء تغذیه پروتئین – انرژی، کم خونی فقر آهن و اختلالات ناشی ازکمبود ید، کمبود کلسیم وروی، ویتامین های A ،B2 وD مواجه است وازسوی دیگربیماریهای مزمن مرتبط با تغذیه ازجمله چاقی، دیابت، بیماریهای قلب وعروق و انواع سرطان ها روند هشدار دهنده و رو به گسترشی را طی می کند، همچنین بیماریهای ناشی ازعدم سلامت و ایمنی غذا درکشور قابل توجه است. بنابراین سرمایه گذاری برای تغذیه باید جزء برنامه های اساسی دولت ها باشد و حمایت از خانواده ها باید همیشگی انجام گیرد.

حتی دربزرگترین اقتصاد جهان نیز یارانه کالا هنوزوجود دارد. یارانه ای که سالانه بیش ازهفتاد میلیارد دلاربرای دولت آمریکا هزینه دارد. برنامه یارانه مواد غذایی درآمریکا که به کوپن مواد خوراکی (Food Stamp) شهرت دارد برای تامین مواد غذایی خانواده های کم درآمد و بدون درآمد به اجرا در آمده است. پیشینه این برنامه که سال 1939 بازمی ‏گردد وهم اکنون نیز در ایالات متحده آمریکا اجرا می‏ شود. برنامه فود استمپ که در واقع ارائه کوپن مواد خوراکی به متقاضیان است در آمریکا بیش از40میلیون نفررا پوشش می ‏دهد. درسال مالی 2013، هزینه ای که اجرای این برنامه برای دولت آمریکا داشت معادل 76.4 میلیارد دلاربرآورد شد ودراین سال 47.6 میلیون آمریکایی از آن بهره برده اند که سهم هر نفر به طور متوسط 133.08 دلار درماه بوده است. البته اینکه هرخانوار متقاضی چقدر کوپن غذا دریافت می‏کند به عواملی مانند تعداد اعضای خانوار، درآمد و هزینه های آن دارد. افراد می‏توانند با کوپنی که از دولت دریافت می ‏کنند، مواد خوراکی مانند نان، غلات، انواع میوه و سبزیجات، گوشت قرمز و سفید و گوشت ماهی را خریداری کنند. همچنین محصولات لبنیاتی نیز در سبد خرید کوپن مواد خوراکی جای می‏گیرد. همچنین برخی از رستوران ها نیز اجازه دارند در مقابل غذاهای نه چندان گران، ازمشتری ها کوپن مواد خوراکی دریافت کنند. محصولاتی مانند مشروبات الکلی، سیگارو تنباکو ازجمله مواردی هستند که امکان خرید آن ها با کوپن مواد خوراکی وجود ندارد. غذای حیوانات خانگی، دارو و محصولات بهداشتی را نیز نمی‏ توان با کوپن مواد خوراکی تهیه کرد.

درایران نیزتوزیع سبد کالا ویا هرنوع کمک های کالایی اقدامات حمایتی برای کمک به گروه‌های کم درآمد تلقی می‌شود که غذا و معیشتشان دچار مخاطره شده است.

دولت ها افرادی را که به دلایل شخصی، ازکارافتادگی و یا دراثر سوانح در حین انجام کار و ...دچار اختلالاتی می‌شوند را تحت عنوان گروه‌های آسیب پذیر که درصد محدودی ازجامعه را شامل می‌شوند، مورد حمایت کالایی قرار می‌دهند.

ازطرفی مردم که مصرف کنندگان تولیدات هستند مهمترین نقش را برعهده دارند. گرایش به سمت مصرف کالای تولید داخلی باعث رونق تولیدات واشتغال زایی می شود. مردم با مقید بودن به مصرف تولیدات داخلی موانع بزرگی را ازراه پیشرفت جامعه بر می دارند. اما ازطرفی تولید کنندگان داخلی نیز باید به کیفیت خود بیافزایند و به نوعی با کالاهای خارجی رقابت داشته باشند. بنابراین شایسته است دولت برای افزایش تولید داخلی و اشتغال زایی و افزایش درآمد کشاورزان خصوصا منطقه شمال کشورازکالاهای داخلی ازجمله برنج ایرانی وچای ایرانی وهمچنین ازمرکبات ولبنیات وگوشت و حبوبات که سالهاست کشاورزان با درآمد کم اقدام به تولید این محصولات می کنند برای سبد کالای مصرفی درجهت افزایش سلامت مردم با توجه به نیازروزانه افراد به مواد مغذی مورد نیاز(RDA) درنظر بگیرد.

 واحد اطلاع رسانی مواد غذایی و بهداشتی معاونت غذا ودارو دانشگاه علوم پزشکی گیلان

نویسنده : مهندس مسعود رمضانی پور – فوق لیسانس تغذیه و رژیم غذایی